sábado, 30 de novembro de 2013

As dúas personas que se compraron pasaxes na expedición de Scott.

Pacman, o de Radiochips, fundou o seu blog en octubre do 2009. Acaba de cumplir catro anos escribindo a diario sobre radio e aínda non se atreveu a publicar unha entrada dedicada ó seu programa favorito. 
Creo que en principio a idea de facerlle xustiza a un programa que o acompañara semana a semana durante anos lle resultaba moi grande; despois simplemente encontrou a maneira de seguir adiante, e nunca falou del. Supoño que xa non o fará.
Eu tamén teño un tema fetiche, que me sobrepasa e que, ademáis, xa foi contado e reinterpretado por outros millores ca min, con máis coñecementos, máis talento, máis pasión. Si queredes coñece-la historia do Terra Nova podedes ler a Javier Cacho, a Ranulph Fiennes, a Wheeler, Huntford, Cherry-Garrard ou ó propio Scott.
Si queredes ler sobre o programa de cine da SER algún sitio haberá onde facelo, tamén. Pero Pacman non escribiu ningunha entrada titulada "El Cine en la SER", ou "El Cine de Lo Que Yo Te Diga". Sí que escribiu, en cambio, unha sobre María Guerra, outra sobre Notas de Cine, dúas entrevistas a Antonio Martínez...
E así sigue adiante, catro anos despois, a un ritmo envidiable, bordeando o seu gran reto de vez en cando con pequenos textos, como recortando a poucos por unha liña de puntos, ata que acabe perfilando a súa forma completa e ós lectores sólo nos quede enche-lo furado vacío no medio do papel.
Leín nalgunha parte, e é unha frase que me gusta moito, que a única maneira honesta de nadar é mar adentro. Sona ben, ainda que non estou seguro de que seña verdade; pero por hoxe, para empezar, deixádeme falarvos de "Titus" Oates e Cherry-Garrard.
Dos dous, o meu favorito é Apsley Cherry-Garrard, porque era torpón e miope, e tan covarde e falto de vontade como calquera de nós. Era o único fillo varón entre cinco irmás de Apsley Cherry, very model of a modern Major-General e heroe de dúas guerras, que acababa de morrer deixándolle unha herencia coa que podería dedicar o resto dos seus días a discutir co seu maiordomo sobre a conveniencia de usar salacot nas batidas de caza de zorro.
Entre outras cousas, ademáis da mansión familiar de Denford Park en Berkshire, que xa de por sí era tan grande que cabía nela unha boarding school, heredaran outra mansión, Lamer Park en Hertfordshire, a cambio de incorporar ó apelido orixinal da familia o Garrard dunha tía avoa solteirona, para que non se perdese. Esa era a clase de preocupacións que aflixían á súa familia, pero Cherry non tiña intención de vivir nos caseróns familiares protexido entre faldas e co fantasma condecorado de seu pai mirando sobre o seu hombro.
Unha noite de verán en 1907 coñeceu a un amigo da súa familia, chamado Edward Wilson. Este era xa explorador polar recoñecido, veterano da primeira expedición de Scott á Antártida, e estaba organizando unha segunda na que el sería o xefe científico.
Cherry oiuno falar da gran aventura do continente de xeo, de esforzo, de camaradería e disciplina;  ofreceuse voluntario sin dudalo, aquela mesma noite. Pero Wilson buscaba científicos e militares, homes formidables ós que poder fia-la súa vida, e Cherry era un pipiolo de 21 anos extremadamente miope e recién salido de Oxford cun título de Historia Clásica completamente inservible no xeo. Deixando a un lado o sempre incómodo tema do diñeiro, era to all intents and purposes un dos nosos, non valía. Wilson explicoullo o máis cortesmente que puido, deslizou unha promesa vaga de que trataría de convencer a Scott, e seguiu cos seus asuntos.
Entonces Cherry-Garrard, playing to his strenghts, decidiu facerlles unha donación de mil libras da época. A partir de aquí a escena pode leerse segundo o cinismo de cada un coma un divertido baile de amagos, sobre todo porque os protagonistas eran mesurados aristócratas británicos. Scott necesitaba diñeiro e non podía renunciar a unha cantidade tan importante, pero non quería levar no seu barco a alguén incapaz de recoñecer a unha persoa a dez metros; así que fixo o equivalente cortés e educado de decirlle a Wilson "¡Agárrame! ¡Agárrame porque lle devolvo os cartos!". Cherry-Garrard, pola súa parte, puxo o cheque sobre a barra do bar cun comedido manotazo, decindo: "¡De eso nada, aquí invito eu, que os cartos están para gastalos!"; e Scott prometeu reconsidera-la súa candidatura, repentinamente impresionado polo amor á ciencia do xoven Cherry-Garrard.
Esta é solo unha maneira de ver o que pasou, claro, pero o caso é que Cherry acabou embarcado no Terra Nova cun posto de axudante de zoólogo que o colocaba baixo a ala protectora de Wilson. E visto así hasta agora o resumo pode ser que un rapaz rico se comprou unhas vacacións de aventura, pero a partir de aquí Cherry portouse como debía: nunca olvidou que no fondo non merecía ser parte da expedición, e esforzouse durante toda a viaxe por ser afable e entusiasta, sacarlles de encima traballos pesados ou engorrosos ós seus compañeiros, sempre cun sorriso e unha palabra de ánimo. E non recurriu á autoxustificación, pese a que non era o único que pagara unha donación de mil libras para ir á Antártida con Wilson e Scott.
O outro, "Titus" Oates, sí que era un home formidable. Alto, forte, Capitán do Sexto de Dragóns de Inniskilling para máis señas, e en xeral un tipo con cuajo: veterano da Guerra dos Boers, durante unha batalla foi chamado dúas veces a rendirse, dándose o gustazo de contestar "We came to fight, not to surrender". Despois foi nominado á Gran Cruz de Victoria, posiblemente solo por esa frase.
Incluso tiña unhas borracheras bastante simpáticas nas que lle daba por citar a Homero. Cópiovos a narración que fai Cherry en "The Worst Journey in the World" da festa que fixeron no comezo dun inverno polar:
"Titus got three things which pleased him immensely, a sponge, a whistle, and a pop-gun which went off when he pressed in the butt. For the rest of the evening he went round asking whether you were sweating. "No." "Yes, you are," he said, and wiped your face with the sponge. "If you want to please me very much you will fall down when I shoot you," he said to me, and then he went round shooting everybody. At intervals he blew the whistle.
He danced the Lancers with Anton (..). We had a milk punch, when Scott proposed the Eastern Party, and Clissold, the cook, proposed Good Old True Milk. Titus blew away the ball of his gun. "I blew it into the cerulean -how doth Homer have it?- cerulean azure, hence Erebus." As we turned in he said, "Cherry, are you responsible for your actions?" and when I said Yes, he blew loudly on his whistle, and the last thing I remembered was that he woke up Meares to ask him whether he was fancy free.
It was a magnificent bust."
Ademáis, como capitán da cabalería lixeira, era un home moi indicado para ocuparse dos ponis. Scott nunca se levou ben con el, pero sempre o recoñeceu coma un dos mellores da expedición e escollleuno para a partida final ó Polo.
Según o diario de Scott, durante a viaxe de regreso Oates resentiuse dunha vella lesión de guerra que nunca mencionara por temor a que lle prohibisen participar na expedición; a súa situación empeorou rapidamente e despois dunhos días, ó ver que estaba ralentizando a todo o grupo, saliu da tenda en plena ventisca camiño dunha morte segura despois de decirlles ós seus compañeiros, demostrando un talento envidiable para a cita histórica: "I am just going outside, and it may be some time".
Qué frase, por dios, qué flema británica, qué magnífico especimen.
Entonces, ¿por qué alguén tan válido e desenvolto, a very gallant gentleman que perfectamente podería ter participado polos seus propios méritos, decidiu pagar  para asegurarse un sitio na expedición?
E agora mesmo debería estarvos contestando a esa pregunta, pero antes deso quixen comprobar un último dato, e a historia acábaseme de descuadrar completamente. Son as tres da mañá, levo horas escribíndoa, e solo me quedaba unha frase; íbavos pegar un mazazo e deixar ahí a historia.
A frase era: "Pagou mil libras do seu peto, unha fortuna, para escapar de Inglaterra e poñer toda a Terra de distancia entre el e unha pícara de 12 anos á que acababa de deixar embarazada".
Volvede atrás, unide os puntos. "¿Eres responsable dos teus actos?"- preguntaba Oates na festa, coma un Ahab- "¿Estás libre de preocupacións?"
Case me sale, pero resulta que é mentira. Oates nunca chegou a saber que tivera unha filla, si é que era súa definitivamente. Esa frase é solo un retazo desfiado, un trozo cortado a cegas entre punto e punto que desfigura o perfil. Peligros de nadar onde fas pé e mirar o infinito do mar desde a plaia.




REFERENCIAS:
"El peor viaje del Mundo", de Apsley Cherry-Garrard
"Captain Oates" de Michael Smith
"Antarctic hero Oates 'fathered child with girl of 12'", The Guardian

Ningún comentario: